Batería

Castellano

Pictograma de accesibilidad visual

Accesibilidad visual

Nos encontramos ante una batería (plataforma guarnecida en donde se sitúan los cañones), de 25 m de longitud, con forma de media luna y con un apéndice en el extremo suroeste, que serviría como entrada cubierta a la construcción. Se compone de seis cañoneras abiertas en dirección este y sureste, para batir el campo cercano a Abárzuza. A pesar de estar compuesto de tierra y un muro de mampostería, su estado de conservación es relativamente bueno. 

Su construcción se remonta al mes de junio de 1874, construido por los carlistas en los preámbulos de la batalla de Abárzuza. Según algunas fuentes, esta batería denominada “del puerto de Echávarri”, fue construida para emplazar la 3ª Batería Montada del coronel Francisco Javier Rodríguez Vera, aunque finalmente los trabajos arqueológicos han demostrado que no se llegó a emplear durante el combate.  

Es importante destacar el papel desempeñado por las mujeres durante las guerras carlistas. Realizaron diferentes labores, tales como: trabajos de espionaje, servicio de recaderas, limpieza, confección y remiendo de uniformes, suministraban alimentos y de otros recursos al ejército, al igual que las había que procuraban servicios sexuales. De entre todos estos servicios, destaca el papel de las enfermeras, que ya durante la segunda guerra carlista fueron organizadas bajo la asociación de “La Caridad”, creada por Doña Margarita, esposa del pretendiente carlista Carlos VII. 

Dibujo que muestra una batería, es decir, una plataforma compuesta de tierra guarnecida con huecos donde se sitúan los cañones. La imagen está representada con colores cálidos, abundan los tonos marrones y amarillos. La batería se sitúa en la parte inferior izquierda de la imagen. El resto de la imagen es el paisaje que le acompaña. Al fondo a la derecha podemos ver un monte y a la izquierda varios molinos y unas casas.
Pictograma de Lectura

Lectura fácil

Recuerda que estás en un punto
del camino Emakumeen memoria
que en castellano quiere decir
memoria de las mujeres.

En cada punto te explicamos
la importancia de las mujeres
en la historia y cultura de Tierras de Iranzu.

Este camino está en Tierras de Iranzu.
Tierras de Iranzu es una zona de Navarra.

En este mapa de Navarra
puedes ver en color amarillo
la zona Tierras de Iranzu.

Batería de guerra

Delante de ti puedes ver una batería de guerra.
Esta batería es una pieza
sobre la que se colocaban los cañones en la guerra.

Esta batería se llama
la batería del puerto de Echávarri.
Esta batería mide 25 metros de largo.
Tiene forma de media luna.
Tiene 6 huecos para poner 6 cañones.
Está hecha de tierra
y también tiene un muro de piedra.
La batería se construyó en el mes de junio del año 1874.
Aunque la batería es antigua se conserva bien.

Esta es la batería.

Dibujo que muestra una batería, es decir, una plataforma compuesta de tierra guarnecida con huecos donde se sitúan los cañones. La imagen está representada con colores cálidos, abundan los tonos marrones y amarillos. La batería se sitúa en la parte inferior izquierda de la imagen. El resto de la imagen es el paisaje que le acompaña. Al fondo a la derecha podemos ver un monte y a la izquierda varios molinos y unas casas.

Los carlistas construyeron esta batería
un poco antes de la batalla de Abárzuza.
Esta batería nunca se llegó a utilizar en la batalla.
En la batalla de Abárzuza lucharon
los republicanos contra los carlistas.

Las mujeres fueron muy importantes
en las guerras carlistas.
Realizaron muchas tareas como, por ejemplo:

  • Hacían trabajo de espionaje,
    es decir, observaban a los enemigos
    para tener información sobre lo que hacían
    y así poder actuar mejor contra ellos.
  • Las mujeres también hacían recados,
    como por ejemplo traer y llevar comida a los soldados.
  • Las mujeres limpiaban.
  • Cosían prendas como, por ejemplo
    los uniformes de los soldados.
  • Cuando los soldados tenían ganas de tener sexo
    había mujeres que estaban disponibles para ellos.

Uno de los trabajos más importantes
que realizaron las mujeres
fue el de las enfermeras.
Las enfermeras se unieron
y formaron la asociación La Caridad.
Una señora llamada Doña Margarita creó esta asociación.

Pictograma de vídeo signado y subtitulado /

Video signado, subtitulado y locutado

Euskera

Ikusizko irisgarritasunaren piktograma

Ikusmen irisgarritasuna

Bateria baten aurrean gaude (kanoien kokalekua den plataforma gotortua), 25m luze, ilargi erdi formakoa eta hego-mendebaldeko muturrean eranskin bat duena, bateriako sarrera estalia litzatekeena. Sei kanoi-zulo ditu, ekialderantz eta hego-ekialderantz irekiak, Abartzuzatik gertu dagoen landa eremuari tiro egiteko prest. Lurrez eta harlangaitzezko horma batez osatuta egon arren, bere kontserbazio-egoera nahiko ona da.

1874ko ekainean eraiki zuten karlistek, Abarzuzako gudaren atarikoetan. Iturri batzuen arabera, «del puerto de Echávarri» (Etxabarriko mendatekoa) izeneko bateria hau eraiki zen Francisco Javier Rodriguez Vera koronelaren 3.Zaldizko Bateria bertan kokatzeko, nahiz eta azkenean lan arkeologikoek frogatu duten ez zela borrokaldian eraibili. 

Garrantzitsua da karlistaldietan emakumeek izan zuten papera aipatzea. Hainbat lan egin zituzten, hala nola espioitza lanak, mandatari zerbitzua, uniformeak garbitzea, egitea eta adabatzea, elikagaiekin eta beste baliabide batzuekin hornitzen zuten gudarostea, eta bazeuden ere sexu-zerbituak ematen zituztenak. Zerbitzu horien guztien artean, nabarmentzekoa da erizainen papera, bigarren karlistaldian jada «La Caridad» elkartean antolatu ziren, Margarita andreak sortutakoa, Karlos VII.a erregegai karlistaren emazteak.

Bateria baten marrazkia, hau da, lurrez osatutako plataforma gotortu bat, hutsuneekin, non kanoiak kokatzen ziren. Irudia kolore beroekin margotua dago, ugariak dira tonu marroiak eta horiak. Bateria irudiaren behe-ezkerraldean dago. Irudiaren beste guztia paisaia da. Hondoan, eskuinean, mendi bat ikus dezakegu eta ezkerrean errotak eta etxe batzuk.
Irakurketa Errazako piktograma

Irakurketa Erraza

Gogoratu Emakumeen memoria bideko
puntu batean zaudela.

Puntu bakoitzean
Irantzuko lurren historian  eta kulturan
emakumeek izan zuten garrantzia azaltzen dizugu.

Nafarroako mapa honetan
horiz ikus dezakezu
Tierras de Iranzu eremua.

Gerrako bateria

Zure aurrean gerrako bateria bat ikus dezakezu.
Bateria  osatzen duen plataforma honen gainean
kanoiak jartzen ziren gerran zehar.


Etxabarriko mendateko bateria deitzen da.
Bateria honen luzera 25 metrotakoa da.
Ilargi erdi baten forma dauka.
6 zulo ditu 6 kanoi jartzeko. Lurrez egina dago
eta harrizko harresi bat dauka.
Bateria 1874. urteko ekainean eraiki zen. 
Bateria zaharra den arren ongi mantentzen da.

Hau bateria da:

Bateria baten marrazkia, hau da, lurrez osatutako plataforma gotortu bat, hutsuneekin, non kanoiak kokatzen ziren. Irudia kolore beroekin margotua dago, ugariak dira tonu marroiak eta horiak. Bateria irudiaren behe-ezkerraldean dago. Irudiaren beste guztia paisaia da. Hondoan, eskuinean, mendi bat ikus dezakegu eta ezkerrean errotak eta etxe batzuk.

Karlistek bateria hau
Abartzuzako bataila baino pixka bat lehenago eraiki zuten.
Bateria hau ez zen inoiz batailan erabili.
Abartzuzako batailan
karlistek errepublikazaleen kontra borrokatu zuten.

Emakumeak oso garrantzitsuak izan ziren gerra karlistetan.
Lan asko egin zituzten, adibidez:

  • Espioitza lana egiten zuten,
    hau da, etsaiak behatzen zituzten
    egiten zutenaren inguruko informazioa lortzeko
    eta horrela haien kontra hobe jokatu ahal izateko.
  • Emakumeek mandatuak egiten zituzten,
    adibidez soldaduei janaria ekartzea eta eramatea.
  • Emakumeek garbitu egiten zuten.
  • Jantziak josten zituzten,
    adibidez soldaduen uniformeak.
  • Soldaduek sexua izateko gogoa zutenean
    haientzat libre zeuden emakumeak zeuden.

Emakumeek egin zuten lan garrantzitsuenetako bat
erizainena izan zen.
Erizainak elkarren artean batu ziren
eta La Caridad elkartea sortu zuten.
Doña Margarita izeneko emakume batek
elkarte hau sortu zuen.

Zeinuzko eta azpititulatutako bideo-piktograma

Zeinuzko eta azpititulatutako bideoa