Castellano
La batalla de Abárzuza, ocurrida entre los días 25-27 de junio de 1874, fue uno de los mayores enfrentamientos de la segunda guerra carlistas (1872-1876).
El ejército republicano, con un ejército de unos 50.000 hombres al mando del general Manuel Gutiérrez de la Concha e Irigoyen, atacó durante esos días el campo atrincherado de las inmediaciones de Estella, defendido por un ejército carlista de alrededor de 18-22.000 hombres, bajo las órdenes del general Antonio Dorregaray y Dominguera.
Durante los dos primeros días del combate, el ejército republicano avanzó desde Oteiza hacia el norte en varias columnas, ocupando gran parte de los pueblos del valle de Yerri, encontrando alguna resistencia en los pueblos de Arandigoyen, Grocin, Zurucuáin y Abárzuza.
En la noche del 26, en Abárzuza, Concha planificó el ataque definitivo del día siguiente. Atacaría de frente toda la línea a modo de señuelo, mientras sus mejores tropas intentarían rebasar la línea carlista en las inmediaciones de Abárzuza. Sin embargo, finalmente no ocurrió lo planificado. Atacaron hasta en tres ocasiones y fueron expulsados con cargas a la bayoneta. Resultando en la última de ellas mortalmente herido el general Concha, que tras fallecer esa misma tarde, trajo el fin del combate, retrocediendo el ejército a sus cuarteles de la Ribera.






Recuerda que estás en un punto
del camino Emakumeen memoria
que en castellano quiere decir
memoria de las mujeres.
En cada punto te explicamos
la importancia de las mujeres
en la historia y cultura de Tierras de Iranzu.
Este camino está en Tierras de Iranzu.
Tierras de Iranzu es una zona de Navarra.
En este mapa de Navarra
puedes ver en color amarillo
la zona Tierras de Iranzu.

La batalla
Entre los años 1872 y 1876
hubo una guerra que se llamó
la segunda guerra Carlista.
En este guerra lucharon
los republicanos contra los carlistas.
En esta guerra hubo muchas batallas.
Una de estas batallas fue
la batalla de Abárzuza.
Recuerda que Abárzuza es un pueblo
de la zona de Tierras de Iranzu.
La batalla de Abárzuza fue
los días 25, 26 y 27 de junio del año 1874.
En esta batalla el ejército republicano
atacó al ejército carlista.
Esta es una foto de la batalla.

Los días 25 y 26 de junio
es decir, los 2 primeros días de la batalla
el ejército de soldados republicanos
atacó a los carlistas por el pueblo de Oteiza.
Los republicanos ocuparon varios pueblos del Valle de Yerri
que está en la zona de Tierras de Iranzu.
La noche del 26 de junio,
es decir, la última noche de la batalla
el general Concha que era la persona que dirigía
el ejército de los republicanos
organizó el ataque final para el día siguiente.
El general Concha pensó en intentar engañar a los carlistas
haciéndoles pensar que iban a atacarles por un lado
pero luego atacaron por otro distinto.
Pero esta idea salió mal
y mataron al general Concha en el ataque.
En este momento terminó la batalla.
En esta foto puedes ver
el momento en el que matan al general Concha.

Euskera
Abartzuzako gudua 1874ko ekainaren 25-27 bitartean jazo zen eta bigarren karlistaldiko (1872-1876) borrokarik handienetako bat izan zen.
Gudaroste errepublikarrak, 50.000 gizon inguruko armada Manuel Gutierrez de la Concha e Irigoyen jeneralaren agindupean, Lizarra inguruko eremu gotortuari eraso zion egun horietan zehar. Lubakiak 18-22.000 gizon inguruko armada karlistak defendatzen zituen, Antonio Dorregaray y Dominguera jeneralaren agindupean.
Borrokaren lehen bi egunetan, armada errepublikarrak Oteitzatik iparralderantz egin zuen hainbat zutabetan. Deierriko herri asko hartu zituen eta, neurri batean bada ere, Arandigoien, Gorozin, Zurukuain eta Abartzuzan hari aurre egin zioten.
Abenduaren 26ko gauean, Abartzuzan, Conchak hurrengo eguneko eraso erabakigarria planifikatu zuen. Amu gisa aurrez aurre erasoko zion defentsa-lerro osoari, baina bien bitartean bere gudarosterik onenak Abartzuza inguruan saiatuko ziren karlisten lerroa gainditzen. Azkenean, ordea, ez zen planifikatutakoa gertatu. Hirutan ere eraso zuten baina beste horrenbestetan atzera eginarazi zieten baioneta-kargekin. Azkenekoan, heriotza eragingo zion zauria jaso zuen Concha jeneralak, eta arratsalde hartan hil ondoren, haren gudarosteak Erriberako kuarteletara atzera egin zuen.






Gogoratu Emakumeen memoria bideko
puntu batean zaudela.
Puntu bakoitzean
Irantzuko lurren historian eta kulturan
emakumeek izan zuten garrantzia azaltzen dizugu.
Bide hau Irantzuko lurretan dago.
Irantzuko lurrak Nafarroako zonalde bat da.
Nafarroako mapa honetan
horiz ikus dezakezu
Tierras de Iranzu eremua.

Bataila
1872 eta 1876. urteen artean
bigarren gerra Karlista deitu zen
gerra bat egon zen.
Gerra honetan errepublikazaleek
karlisten kontra borrokatu zuten.
Gerra honetan bataila asko egon ziren.
Bataila hauetako bat
Abartzuzako bataila izan zen.
Gogoratu Abartzuza
Irantzuko lurren zonaldeko herri bat dela.
Abartzuzako bataila
1874ko ekainaren 25, 26 eta 27an izan zen.
Bataila honetan armada errepublikazaleak
armada karlista eraso egin zuen.
Hau batailaren argazki bat da:

Ekainaren 25 eta 26ean
hau da, batailaren lehenengo 2 egunetan
soldadu errepublikazaleen armadak
karlistak Oteitza herritik eraso egin zituen.
Errepublikazaleek Irantzuko lurren zonaldean dagoen
Deierriko hainbat herri okupatu zituzten.
Ekainaren 26ko gauean
hau da, batailaren azken gauean
Concha jeneralak
hau da, errepublikazaleen armada
gidatzen zuen pertsonak
bukaerako eraso bat antolatu zuen hurrengo egunerako.
Concha jeneralak karlistak engainatzen saiatu zen.
Pentsarazi nahi izan zien
albo batetik eraso egingo ziela
baina gero beste albo batetik eraso egin zien.
Baina ideia hau gaizki atera zen
eta erasoan Concha jenerala hil zuten.
Momentu honetan bataila bukatu zen.
Argazki honetan
Concha jenerala hil zuten momentua ikus dezakezu:
